Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυρισθούμε, ότι ανάμεσα στα πολλά, δεκάδες χιλιάδες θύματα της ήδη σε εξέλιξη βαριάς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αναδεικνύονται με την σειρά τους ολόκληρες κατηγορίες συμπολιτών μας, οι οποίες έπεσαν θύματα της ανεξέλεγκτης κερδοσκοπικής μανίας μεγάλου μέρους του Τραπεζικού Συστήματος, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και σχεδόν σε όλη την υφήλιο, όπου επικρατεί το «αγγλοσαξωνικό» μοντέλο της Επενδυτικής Τραπεζικής.
Μια κατηγορία από αυτές, που αριθμεί συνολικά άνω των 70.000 συμπολιτών μας, είναι αυτή των Δανειοληπτών σε αλλοδαπό –σε σχέση με το ευρώ – νόμισμα, ειδικότερα δε σε Ελβετικό Φράγκο.
Ο δανεισμός σε ξένο/αλλοδαπό νόμισμα, δεν αποτελεί καμία σπάνια πρωτοτυπία στον χώρο των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πολυεθνικών, οι οποίες έχοντας μια διακρατική και ενδεχομένως και διηπειρωτική εμπορική δραστηριότητα, σε διαφορετικά νομίσματα αναφοράς, επιλέγουν τον δανεισμό τους στο συνάλλαγμα εκείνο που κρίνουν ότι είναι πιο αποδοτικό με τις παραμέτρους που εκείνες κρίνουν και φυσικά, «αντισταθμίζουν» τον κίνδυνο μεταβολής της εκάστοτε συναλλαγματικής ισοτιμίας εις τρόπον ώστε μια απότομη άνοδος ή πτώση να μην επιφέρουν βίαιη ανατροπή στον χρηματοοικονομικό τους σχεδιασμό.
Στην περίπτωση των ιδιωτών δανειοληπτών όμως, τα κριτήρια δεν είναι τόσο «επιχειρησιακά», όπου μια πολυεθνική επιχείρηση επιλέγει το νόμισμα αναφοράς στα πλαίσια του δανειακού προγράμματος που καταρτίζει με εξειδικευμένο Τμήμα Οικονομικών Αναλύσεων, Λογιστήριο, Ορκωτούς ελεγκτές, Εξειδικευμένα Στελέχη με μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και συστήματα… risk management….
Οι ιδιώτες δανειολήπτες, όπως αποδεικνύει και η στατιστική παρατήρηση του συναλλακτικού τους προφίλ, το βασικό κίνητρο λήψης δανείου σε αλλοδαπό νόμισμα είναι ένα: το χαμηλό τραπεζικό επιτόκιο δανεισμού της χώρας προέλευσης (εδώ της Ελβετίας). Και φυσικά, ανεξαρτήτως του επιπέδου γνώσεων το οποίο τυχόν διαθέτουν, δεδομένου ότι η σχετική διαφημιστική «καταιγίδα» που οι Τράπεζες (ακόμη και όντας οιονεί «πτωχευμένες») λειτουργεί καταλυτικά στην καταναλωτική τους συμπεριφορά, υποκύπτουν συνήθως στα κελεύσματα της βραχυπρόθεσμης ανάγκης τους, κατά την εκάστοτε ακολουθούμενη πολιτική marketing των Τραπεζών : «… Το ευέλικτο Στεγαστικό Swiss σας εξασφαλίζει χαμηλό κυμαινόμενο επιτόκιο με την σιγουριά του ελβετικού νομίσματος» (διαφήμιση ελληνικής Τράπεζας το 2007)
Προσέξατε ποιες είναι οι μαγικές λέξεις στην διαφήμιση αυτή; «ευέλικτο», “swiss”, «χαμηλό», «σιγουριά ελβετικού νομίσματος»… Η τέλεια παγίδα!
Τι κι άν με την υπ’ αριθ. 2501/2002 Πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος προβλεπόταν η υποχρέωση ενημέρωσης των συναλλασσομένων με τα πιστωτικά ιδρύματα σχετικά με τον κίνδυνο διακύμανσης συναλλαγματικής ισοτιμίας στα δάνεια με ρήτρα συναλλάγματος;
Τι κι αν από τον Ιούλιο του 2007 είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ο «Συνήγορος του Καταναλωτή»; « Στα δάνεια σε ξένο νόμισμα, πέραν της μεταβλητότητας του επιτοκίου, ο καταναλωτής μπορεί να επιβαρυνθεί σημαντικά από την μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ του εγχωρίου νομίσματος και του νομίσματος στο οποίο είναι εκταμιευμένο το δάνειο, καθώς δεν επηρεάζεται μόνο το ύψος του καταβαλλόμενου τόκου, αλλά και του κεφαλαίου που πρέπει να αποπληρώσει».
Τι κι αν υπήρξε σχετική προειδοποίηση, ήδη από τις αρχές του 2008 από τον Διεθνή Οίκο Πιστοληπτικής Αξιολόγησης FITCH, για τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν οι χορηγήσεις σε ελβετικό νόμισμα ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;
Τι κι αν ήδη υπήρξε πλουσιότατο (τραγικό) παρελθόν από την «εθνική πανωλεθρία», όπως είχε γλαφυρότατα χαρακτηρισθεί η περίπτωση της μαζικής πωλήσεων δανείων σε (τι άλλο;) ελβετικό φράγκο από τις Τράπεζες της Αυστραλίας την δεκαετία του 1980;
Ακολουθώντας την ίδια αλόγιστη, κυνική και σε πολλές περιπτώσεις αδίστακτη τακτική, όπως έκαναν και με την πώληση συνθέτων ομολογιακών τραπεζικών προϊόντων, είτε «άληκτων» (perpetual) είτε «ανακλήσιμων» (callable), χωρίς την εφαρμογή των κανόνων που προβλέπονται και από την Εθνική αλλά και από την Κοινοτική Νομοθεσία, ορισμένες Τράπεζες προχώρησαν, με τις παραπλανητικές και εξόχως «προκλητικές» τακτικές τους, σε χορήγηση στεγαστικών/καταναλωτικών δανείων σε ελβετικό νόμισμα σε άνω των 70.000 συμπολιτών μας κυρίως μεταξύ 2006-2007.
Τι συνέβη όμως αμέσως μετά;
Η κατάρρευση της Lehman Brothers και η μετέπειτα παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οδήγησαν σε μαζικές εισροές καταθέσεων από όλα τα μέρη του πλανήτη στο σίγουρο καταφύγιο του ελβετικού νομίσματος, με αποτέλεσμα την φρενήρη ανατίμηση του ελβετικού φράγκου έναντι των άλλων νομισμάτων, συμπεριλαμβανομένου βέβαια και του ευρώ, με την τρέχουσα να έχει καταρρεύσει από το 1/1,65 στο 1/1,04 !!!
Σήμερα, κι ενώ η εσωτερική κρίση στην Ελλάδα έχει κυριολεκτικά αποδεκατίσει το μέσο ελληνικό νοικοκυριό, εξαφανίζοντας δισεκατομμύρια ιδιωτικών αποταμιεύσεων είτε με την κατάρρευση των Τραπεζών είτε με την συστηματική φοροεπιδρομή), είτε με τα συνεχή «κουρέματα» ομολόγων ιδιωτών, Ασφαλιστικών Ταμείων, συντάξεων, επιδομάτων, μισθών και της απίστευτης ανεργίας, έχει ενσκήψει και άλλος «εφιάλτης» για τους 70.000 συμπολίτες μας…Δεν φθάνει που η μέση τοκοχρεωλυτική δόση έχει αυξηθεί δραματικά κατά μέσο όρο περί τουλάχιστον 50%, αλλά και το εναπομείναν άληκτο κεφάλαιο δανείου παραμένει σχεδόν ακέραιο!
Το χειρότερο απ’ όλα, είναι ότι ενώ θα έπρεπε, σε εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας αλλά και της έννοιας της «εξασφάλισης έναντι κινδύνου», που ήδη αποτελεί πλέον πάγια τακτική κατά την χορήγηση στεγαστικών δανείων (και μέσω της ασφαλίσεως της αξίας αντικαταστάσεως του ενυπόθηκου ακινήτου αλλά και μέσω της ασφαλίσεως ζωής-υγείας-δυνατότητος αποπληρωμής του συμβαλλόμενου δανειολήπτη), να χορηγούνται τα δάνεια αυτά με ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, αυτό δεν έγινε!
Τα πλείστα δάνεια εξ αυτών, δεν είχαν ασφαλιστική κάλυψη συναλλαγματικού κινδύνου! ΟΧΙ όμως για τις ίδιες τις Τράπεζες που, φρονίμως ποιούσες, έλαβαν τα μέτρα τους ασφαλίζοντας –για λογαριασμό τους- τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, ώστε σε περίπτωση βιαίας μεταβολής, να έχουν αντισταθμίσει τον συγκεκριμένο κίνδυνο, είτε μέσω χρήσεως παραγώγων “currency swaps”, είτε μέσω αντιστοιχήσεων άλλων στοιχείων του παθητικού σε ελβετικό νόμισμα ώστε να επέλθει ένα σχετικό equilibrium («εξισορρόπηση») λόγω της σχετικής γραμμικής συσχέτισης μεταξύ στοιχείων ενεργητικού και παθητικού.
Με βάση τα ανωτέρω, εκτιμούμε ότι η μοναδική οδός για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των δανειοληπτών σε ισοτιμία ευρώ/ελβετικού φράγκου είναι η προσφυγή τους στην Δικαιοσύνη, οι πρόσφατες αποφάσεις της οποίας ανά την επικράτεια, μετά την απόφαση του ΔΕΚ που ήταν εξίσου θετική, μας γεμίζουν αισιοδοξία!
Γιάννης Κυριακόπουλος
KYROS LAW OFFICES
