Το αδίκημα της μη καταβολής χρεών στο Δημόσιο αποτελεί ίσως το πιο «δημοφιλές» έγκλημα ενώπιον των Ελληνικών Δικαστηρίων. Με το άρθρο 25 παρ. 1 του Ν. 1882/1990 θεσπίστηκε η ποινική ευθύνη από τη μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο και έκτοτε υπήρξαν τροποποιήσεις και αντικαταστάσεις του άρθρου μέχρι να πάρει τη σημερινή του μορφή.
Σήμερα, για να τελέσει κάποιος το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο θα πρέπει το συνολικό ποσό που αποτυπώνεται στον πίνακα χρεών να ξεπερνά τις 100.000 ευρώ και να έχει καθυστερήσει την καταβολή του πέραν των τεσσάρων μηνών.
Χρέη στο Δημόσιο και το άρθρο 469 του νέου Ποινικού Κώδικα.
Με το άρθρο 469 του νέου Ποινικού Κώδικα, που ισχύει,από την 01.07.2019, ορίζεται ότι «Μετά το εδάφιο β’ της παρ. 1 του άρθρου 25 του Ν. 1882/1990 προστίθεται εδάφιο γ’ ως εξής: «Στην αίτηση και στον πίνακα χρεών που υποβάλλονται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο ΔΕΝ συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ευθύνης του προσώπου, τα χρέη που προέρχονται από τη μη εκτέλεση χρηματικών ποινών που επιβλήθηκαν από ποινικό δικαστήριο, και οι σχετικές προσαυξήσεις, τόκοι και λοιπές επιβαρύνσεις, καθώς και τα χρέη από αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας μαζί με τις σχετικές προσαυξήσεις, τόκους και επιβαρύνσεις».
Κατά το άρθρο αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ποινικής ευθύνης του προσώπου οι οφειλές που αφορούν: α) χρέη που προέρχονται από τη μη εκτέλεση (αμιγώς) χρηματικών ποινών που επιβλήθηκαν από ποινικό δικαστήριο και οι σχετικές με αυτές προσαυξήσεις, τόκοι και λοιπές επιβαρύνσεις προς τούτο και β) χρέη που προέρχονται από φορολογικά αδικήματα, που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας), μαζί με τις σχετικές με αυτά προσαυξήσεις, τόκους και λοιπές επιβαρύνσεις. Τέτοια αποκλειόμενα χρηματικά ποσά – χρέη, τα οποία εμπίπτουν στα αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του ΚΦΔ, είναι, μεταξύ άλλων, τα προερχόμενα από αποφυγή πληρωμής φόρου εισοδήματος, ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) ή ειδικού φόρου ακινήτων (ΕΦΑ), από την απόκρυψη από τα όργανα της φορολογικής διοίκησης φορολογητέων εισοδημάτων από οποιαδήποτε πηγή ή περιουσιακών στοιχείων, ιδίως με την παράλειψη υποβολής δήλωσης ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης κτλ.
Επομένως, κατά τα ανωτέρω, από τον πίνακα χρεών πρέπει να αφαιρούνται τα ποσά που εν δυνάμει σχετίζονται με αδικήματα φοροδιαφυγής και εάν το ποσό που απομένει μετά την αφαίρεση αυτή είναι μικρότερο από τις 100.000 ευρώ τότε η πράξη θεωρείται ανέγκλητη και παύει η ποινική δίωξη.
Η διάταξη αυτή του νέου Ποινικού Κώδικα προκάλεσε όμως και δύο βασικά προβλήματα στα Δικαστήρια της Χώρας. Αρχικά, κατά πόσο είναι απαραίτητο προκειμένου να αφαιρεθούν τα ποσά αυτά από τον πίνακα χρεών να έχει ασκηθεί προηγούμενη ποινική δίωξη για τα αδικήματα φοροδιαφυγής του άρθρου 66 του ΚΦΔ που αφορούν τα ποσά αυτά. Η άποψή μας (την οποία δέχονται και τα Δικαστήρια κατά την υπεράσπιση των εντολέων μας) είναι ότι ο νομοθέτης είναι ξεκάθαρος στο άρθρο 469 ΠΚ και κάνει λόγο για αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 ΚΦΔ χωρίς να αναφέρει πουθενά την άσκηση προηγούμενης ποινικής δίωξης. Επομένως, γίνεται δεκτό από τα Δικαστήρια ότι δεν απαιτείται προηγούμενη άσκηση ποινικής δίωξης προκειμένου να αφαιρεθεί ένα χρέος από τον πίνακα χρεών αρκεί αυτό να τυποποιείται ως αυτοτελές αδίκημα του άρθρου 66 ΚΦΔ. Ένα δεύτερο πρόβλημα που προκλήθηκε στα Ελληνικά Δικαστήρια έχει να κάνει με το ύψος των χρεών και τα όρια που θέτει ο νομοθέτης για τα αδικήματα της φοροδιαφυγής (100.000 ευρώ και 50.000 ανάλογα το αδίκημα). Ορισμένα Δικαστήρια θεώρησαν ότι για να αφαιρεθεί ένα χρέος από τον πίνακα χρεών πρέπει να είναι άνω του ποσού που θέτει ο νομοθέτης για να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της φοροδιαφυγής. Στο πρόβλημα αυτό, τη λύση έδωσε ο Άρειος Πάγος ο οποίος έκρινε ότι από τον πίνακα χρεών αφαιρούνται όλα τα χρέη από τα αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του ΚΦΔ ανεξαρτήτως ποσού.
Προσφάτως το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών έκανε δεκτούς όλους τους ισχυρισμούς μας και αθώωσε εντολέα μας για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο.
Του δικηγόρου Αλέξανδρου Κυριαζάκου
