Βασικό χαρακτηριστικό της Ομόρρυθμης Εταιρείας είναι ο «προσωποπαγής χαρακτήρας» της, ο οποίος διαπνέει συνολικά τις προσωπικές εταιρείες. Απόρροια αυτής της προσωποπαγείας ήταν, ότι με τον προϊσχύσαντα νόμο, γεγονότα της προσωπικής ζωής του εταίρου, όπως η πτώχευση, η δικαστική συμπαράσταση, ο θάνατος, επέφεραν την λύση της εταιρείας. Με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (ν. 4072/2012), ο Έλληνας νομοθέτης θέλησε ν’ απομακρυνθεί από αυτόν τον αυστηρώς προσωποπαγή χαρακτήρα του εταιρικού δεσμού.
Η εταιρική συμμετοχή είναι καταρχήν αμεταβίβαστη, εκτός αντίθετης ρητής πρόβλεψης στο καταστατικό ή συναινετικής απόφασης των εταίρων. Με την είσοδό του στην ΟΕ, ο νέος εταίρος υπεισέρχεται ως ειδικός διάδοχος τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις του πρώην εταίρου.
Η δε απώλεια της εταιρικής ιδιότητας μπορεί να επέλθει πλέον και με εκούσια αποχώρηση του εταίρου, έπειτα από μονομερή δήλωσή του απευθυντέα στον εκπρόσωπο της εταιρείας και στους λοιπούς εταίρους, εφόσον δεν ρυθμίζεται άλλως στο καταστατικό (πρόκειται για ενδοτικού δικαίου διάταξη). Η δήλωση αυτή δε, μπορεί να γίνει ακόμα και προφορικά, αφού ο νόμος δεν θέτει κάποιον συγκεκριμένο τύπο (πχ επίδοση δια δικαστικού επιμελητή). Ωστόσο, για λόγους απόδειξης, προτείνεται η συγκεκριμένη δήλωση να γίνεται εγγράφως και με τρόπο που να μπορεί να αποδειχτεί η παραλαβή της από τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται (πχ αποδεικτικό παραλαβής σε email, συστημένη επιστολή, επίδοση δια δικαστικού επιμελητή, υπογραφή της δήλωσης από όλους τους εταίρους). Η έξοδος του εταίρου από την εταιρεία επέρχεται από την στιγμή που η σχετική δήλωση περιέλθει στην εταιρεία και στους λοιπούς εταίρους.
Σε περίπτωση εξόδου ή αποκλεισμού εταιρεία του αποδίδει (καταρχήν) αυτούσια τα αντικείμενα που είχε εισφέρει κατά την χρήση. Έτσι, εάν ο εξερχόμενος εταίρος είχε εισφέρει στην εταιρεία τη χρήση ενός μηχανήματος, οχήματος, κ.ο.κ. κατά την έξοδό του θα πρέπει το μηχάνημα να του αποδοθεί. Επιπλέον, με την επιφύλαξη διαφορετικής καταστατικής πρόβλεψης, ο εταίρος έχει επίσης αξίωση καταβολής της εταιρικής του συμμετοχής. Στο σημείο αυτό έχει σημασία το ορισμένο ή αόριστο της διάρκειας της εταιρείας, όπως έχει προβλεφθεί στην εταιρική σύμβαση: Εάν η εταιρεία είναι αορίστου χρόνου, η αξία της εταιρικής συμμετοχής είναι απαιτητή στο τέλος της εταιρικής χρήσης, ενώ εάν είναι ορισμένου χρόνου, η καταβολή της εταιρικής συμμετοχής εξαρτάται από την συνδρομή σπουδαίου λόγου. (άρθρο 261 παρ 3 συνδυαστικά με 259 παρ 2 Ν. 4072/2012). Η συνδρομή ή μη σπουδαίου λόγου κρίνεται σε περίπτωση διαφωνίας από το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας. Νομολογιακά έχει γίνει δεκτό ότι ο σπουδαίος λόγος μπορεί να αφορά στο πρόσωπο του εξερχόμενου εταίρου, όπως για παράδειγμα η περίπτωση σοβαρής ασθένειας του εξερχόμενου εταίρου, σοβαρών προσωπικών του υποχρεώσεων, μακρόχρονης ή να σχετίζεται με την οικονομική κατάσταση της εταιρείας είτε με τη σχέση του εξερχόμενου εταίρου με τους συνεταίρους του (αδυναμία λήψης αποφάσεων, αδιαφορία των εταίρων για την εκπλήρωση του σκοπού της εταιρείας, κακή διαχείριση εταιρικών υποθέσεων). Εάν δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος, ο εταίρος δεν μπορεί να αξιώσει την καταβολή της εταιρικής του συμμετοχής.
Τέλος, ως προς τον υπολογισμό της αξίας της συμμετοχής του αποχωρούντος γίνεται δεκτό ότι στον εξερχόμενο πρέπει να καταβληθεί η πλήρης αξία της εταιρικής συμμετοχής του. Ratio της ανωτέρω νομοθετικής ρύθμισης είναι, αφενός να μην μένει ο εταίρος στην εταιρεία μόνο και μόνο από τον φόβο ότι θα χάσει την αξία της μερίδας από την άλλη, αφετέρου αποτραπεί η διάλυση της εταιρικής επιχείρησης, η οποία θα ήταν αναπόφευκτη, αν ο εξερχόμενος εταίρος είχε αξίωση αυτούσιας διανομής της εταιρικής περιουσίας και όχι μόνο χρηματική απαίτηση κατά της εταιρείας, ίση προς την αξία της εταιρικής συμμετοχής του, όπως ορίζουν τα άρθρα 264 §2 και 261 §3.
Σε σχέση με τον τρόπο υπολογισμού της αξίας, το μόνο στοιχείο που παρέχει ο νόμος σχετικά με τον προσδιορισμό του ύψους της αξίωσης του εξερχομένου εταίρου είναι ότι καταβλητέα είναι η πλήρης αξία της εταιρικής συμμετοχής, ενώ καταλείπει ευρύτατα περιθώρια σε καταστατικές ρυθμίσεις και σε συμφωνίες μεταξύ των εταίρων, ενώ, σε περίπτωση διαφωνίας, η καταβλητέα αξία προσδιορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας (άρθρο 264§ 2 εδ. β’). Προκειμένου να βρεθεί η πλήρης αξία της εταιρικής συμμετοχής, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ένας οιονεί «εκκαθαρισμός», κατά τον οποίο θα καταρτισθεί ισολογισμός, από τον οποίο να προκύπτει η πλήρης και πραγματική αξία της εταιρικής επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των εμφανών και αφανών αποθεματικών και της άυλης αξίας της .
Μετά την περιέλευση της δήλωσης του εξερχόμενου προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους, ο τελευταίος εξέρχεται από αυτή και η μερίδα του προσαυξάνει αναλογικά τις μερίδες των λοιπών εταίρων, ενώ η εταιρεία συνεχίζει με τους λοιπούς εταίρους. Η δήλωση του εταίρου περί εξόδου του από την εταιρεία δημοσιεύεται στο Γ.Ε.ΜΗ., σύμφωνα με το άρθρο 96 του ν. 4635/2019, όπως δημοσιεύεται και η υποχρεωτικώς επακολουθούσα (λόγω της μεταβολής των προσώπων των εταίρων και των μερίδων τους) τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας, ώστε να παρέχεται προστασία στους καλόπιστους τρίτους κατά τις συναλλαγές. Ο εξερχόμενος ομόρρυθμος εταίρος εξακολουθεί να ευθύνεται για διάστημα πέντε ετών από την δημοσίευση στο ΓΕΜΗ για τα χρέη της εταιρείας που υπήρχαν κατά τον χρόνο της εξόδου του.
