H προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και το περιβαλλοντικό κεκτημένο αποτελούν ένα από τα πιο επίκαιρα εθνικά, ευρωπαϊκά, αλλά και διεθνή ζητήματα που έχει κατοχυρωθεί με πλήθος νομοθετημάτων, Συνθηκών, Οδηγιών και Κανονισμών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και υφίσταται και πλούσια σχετική νομολογία. Σε εθνικό επίπεδο, η προστασία του αποτελεί όχι μόνο συνταγματικό δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση του κάθε πολίτη.
Οι περιβαλλοντικές διαφορές εγείρονται κάθε φορά που σημειώνεται προσβολή του περιβάλλοντος και διαταράσσεται με οποιονδήποτε τρόπο η οικολογική ισορροπία, γεγονός το οποίο έχει επιπτώσεις τόσο στο φυσικό περιβάλλον, όσο και στην υγεία, άρα και στην ίδια τη ζωή του ατόμου. Κάθε προσβολή, λοιπόν, του περιβάλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα της ζωής του ατόμου. Περιβαλλοντικά ζητήματα είναι μεταξύ άλλων τα επιχειρηματικά έργα που διενεργούνται στο πλαίσιο της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι περιορισμοί που τίθενται από το ίδιο το Σύνταγμα σε αυτά, χωρίς σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και στον άνθρωπο με προηγηθείσες μελέτες, οι οποίες πολλές φορές εκπονούνται με προχειρότητα, προκειμένου να επισπεύδεται το εκάστοτε έργο. Με τον τρόπο αυτό παραβλέπεται η συνταγματική αρχή της αειφορίας, η οποία απαιτεί τη χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων με φειδώ, τη μη εξάντλησή τους και τη διατήρησή τους για την παρούσα και τις επόμενες γενεές. Τέτοιου είδους περιβαλλοντικά ζητήματα που έχουν προκύψει και έχουν αντιμετωπισθεί από τη νομολογία είναι μεταξύ άλλων η μόλυνση των υδάτων, τα επικίνδυνα και μη απόβλητα, οι πυρκαγιές δασικών εκτάσεων, κ.α.
Δυνάμει των άρθρων 20 παρ. 1 και 24 του Συντάγματος, είναι δυνατή η άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως για περιβαλλοντικές υποθέσεις. Ειδικότερα, ο αιτών – θιγόμενος δύναται να αιτηθεί την ακύρωση ατομικών διοικητικών πράξεων ή τη μη εφαρμογή των κανονιστικών πράξεων, οι οποίες εκδόθηκαν κατά παράβαση του άρθρου 24 του Συντάγματος αλλά και να διεκδικήσει αποζημίωση για την προσβολή που έχει υποστεί από την παραβίαση του δικαιώματός του στο περιβάλλον. Παράλληλα, προβλέπεται δικαίωμα δικαστικής προστασίας αναφορικά με θέματα προσβολής της περιβαλλοντικής συμμετοχής και πληροφόρησης δυνάμει της Σύμβασης του Άαρχους.
Όσον αφορά το έννομο συμφέρον στις περιβαλλοντικές διαφορές, αυτό είναι άκρως διευρυμένο, διότι μία προσβολή του περιβάλλοντος μέσω υποβάθμισης αυτού, έχει συνέπειες σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων, διότι η προσβολή αυτή επιβαρύνει την ίδια τη ζωή και την υγεία του ατόμου. Συνεπώς, όταν σημειώνεται προσβολή του δικαιώματος στο περιβάλλον, ταυτόχρονα προσβάλλονται και τα ανωτέρω συνταγματικά δικαιώματα. Καθένας, λοιπόν, δύναται να αιτηθεί μέσω της δικαστικής οδού να ληφθούν τα προσήκοντα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος από δραστηριότητες επιβλαβείς είτε του κράτους είτε των ιδιωτών.
Αυγέρου Γεωργία
