Φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχουν περιέλθει σε σοβαρή οικονομική δυσχέρεια και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις οφειλές τους μπορούν πλέον να αποκτήσουν μια δεύτερη ευκαιρία και να απαλλαχθούν από τα χρέη τους μέσω της νέας απλοποιημένης και ταχύτερης διαδικασίας πτώχευσης μικρού αντικειμένου, το νομοθετικό πλαίσιο της οποίας διαμορφώνουν οι διατάξεις του νέου πτωχευτικού νόμου 4738/2020 με τίτλο «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας».
Ειδικότερα, προκειμένου να υπαχθεί ένα φυσικό πρόσωπο ή μια πολύ μικρή επιχειρηματική οντότητα στη διαδικασία πτώχευσης μικρού αντικειμένου πρέπει να εμπίπτει στην κατηγορία της «πολύ μικρής οντότητας», πληρουμένων συγκεκριμένων προϋποθέσεων που προβλέπει η νομοθεσία. ‘Ύστερα από την τελευταία τροποποίηση του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 με το άρθρο 47 του ν. 5164/2024 (ΦΕΚ Α 202/12.12.2024), ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο, επιχείρηση ή οργανισμός κερδοσκοπικού ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα θεωρείται «πολύ μικρή οντότητα» εφόσον, κατά τη σύνταξη του ισολογισμού του, συντρέχουν σωρευτικά τουλάχιστον δύο από τα κάτωθι τρία κριτήρια:
- Το σύνολο του ενεργητικού (των περιουσιακών στοιχείων) να μην υπερβαίνει τα 450.000 ευρώ.
- Το καθαρό ύψος κύκλου εργασιών, να μην υπερβαίνει τα 900.000 ευρώ
- Ο μέσος όρος απασχολουμένων, κατά τη διάρκεια της περιόδου, να μην υπερβαίνει τα 10 άτομα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ειδικά η ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρεία, η ατομική επιχείρηση και κάθε άλλη οντότητα που υποχρεούται στην εφαρμογή του νόμου 4308/2014 δυνάμει φορολογικής ή και άλλης νομοθετικής διάταξης, εντάσσεται στην κατηγορία των πολύ μικρών οντοτήτων με μόνη προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών της δεν υπερβαίνει το ποσό των 1.500.000 ευρώ, ήτοι χωρίς χρήση δεύτερου κριτηρίου.
Στην περίπτωση των φυσικών προσώπων τα οποία δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα εξετάζεται μόνο το κριτήριο που αφορά το ενεργητικό και εφαρμόζεται στην περιουσία του προσώπου, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει το ύψος των 450.000 ευρώ. Ως ενεργητικό λογίζεται το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων οπουδήποτε κι αν βρίσκονται και καταλαμβάνει όλα τα «δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που είναι δυνατόν να αποτιμηθούν» (ΑΠ 708/2020, ΑΠ 1428/2019).
Περαιτέρω, σύμφωνα με τα όσα ορίζει ο ν. 4738/2020, κατά την υποβολή της αίτησης πτώχευσης από τον οφειλέτη απαιτείται η επίκληση της συνδρομής των υποκειμενικών και αντικειμενικών προϋποθέσεων κήρυξης της πτώχευσης.
Συγκεκριμένα, ως προς τις υποκειμενικές προϋποθέσεις, ο οφειλέτης πρέπει να έχει πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή να πρόκειται για φυσικό πρόσωπο (που μπορεί να είναι έμπορος ή μη), ή νομικό πρόσωπο που επιδιώκει οικονομικό σκοπό. Επιπροσθέτως, η πτωχευτική ικανότητα μπορεί να αποδίδεται και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα.
Αναφορικά με τις αντικειμενικές προϋποθέσεις, σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, αυτός που αδυνατεί δηλαδή να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές του υποχρεώσεις κατά τρόπο γενικό και μόνιμο. Τεκμαίρεται (μαχητά) ότι υφίσταται παύση πληρωμών όταν ο οφειλέτης δεν καταβάλλει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 60% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών και εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ. Η δε επιλεκτική εκπλήρωση ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων δεν αίρει την παύση πληρωμών, η οποία μπορεί να συνίσταται και στην αδυναμία εκπλήρωσης ακόμα και μίας σημαντικής ληξιπρόθεσμης χρηματικής οφειλής.
Τέλος, πτώχευση κηρύσσεται εφόσον, με βάση τα οικονομικά στοιχεία που τίθενται υπόψη του δικαστηρίου, πιθανολογείται ότι η μη βεβαρημένη περιουσία ή το ετήσιο εισόδημα του οφειλέτη που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας. Άλλως, το δικαστήριο διατάσσει την καταχώριση του ονόματος ή της επωνυμίας, κατά περίπτωση, του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας και προσδιορίζει την ημερομηνία της παύσης των πληρωμών.
Βάσει των ανωτέρω, κρίνεται σκόπιμο να τονιστεί ότι μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες που εισήχθησαν με το νέο πτωχευτικό νόμο είναι ότι πλέον προβλέπεται η δυνατότητα υπαγωγής στη διαδικασία πτώχευσης του νόμου 4738/2020 και όλων ανεξαιρέτως των φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως εμπορικής ιδιότητας, προσφέροντας μια δεύτερη ευκαιρία και απαλλαγή των φυσικών προσώπων από τα χρέη τους. Παράλληλα, προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας οι οποίες αφορούν αποκλειστικά στους οφειλέτες που χαρακτηρίζονται, κατά τα κριτήρια του νόμου, ως ευάλωτοι.
Ελένη Παλαμίδα
Ασκ. Δικηγόρος ΔΣΑ
Το παρόν δεν αποτελεί νομική συμβουλή. Για πληροφορίες σχετικά με την υπόθεσή σας μπορείτε να απευθυνθείτε στο info@kyroslawoffices.gr ή στο 2103633104 για να επικοινωνήσετε με τους εξειδικευμένους δικηγόρους μας.
